Maty przemysłowe antyzmęczeniowe, antystatyczne, antypoślizgowe czy do środowiska mokrego lub suchego to tylko podstawowe rodzaje rozwiązań przeznaczonych do stosowania na stanowiskach pracy. Jak dobrać najlepszą matę do konkretnego miejsca? Na jakie parametry zwrócić uwagę? Oto nasz krótki przewodnik po matach przemysłowych.
Maty przemysłowe to komfort i bezpieczeństwo dla pracowników
Maty przemysłowe i wykładziny są szeroko stosowane w zakładach produkcyjnych, na liniach montażowych, w halach, magazynach i na różnego rodzaju stanowiskach pracy w wielu branżach przemysłu. Zapewniają przede wszystkim zwiększenie bezpieczeństwa oraz komfortu pracowników, zapobiegają zmęczeniu, poślizgnięciom, potknięciom i upadkom. Odpowiednio dobrane poprawiają samopoczucie pracowników, przeciwdziałają zmęczeniu i zapobiegają rozwojowi wielu chorób związanych z długotrwałą pracą na stojąco. Maty przemysłowe pozwalają utrzymać wysoki standard bezpieczeństwa i higieny pracy w środowiskach mokrych, suchych, zaolejonych oraz tych narażonych na wyładowania elektryczne.
Maty przemysłowe – stosowanie
Maty przemysłowe stanowiskowe wykonuje się z różnego rodzaju materiałów, w zależności od warunków środowiskowych w jakich będą stosowane oraz ich przeznaczenia – przykładowo maty izolacyjne i antypoślizgowe są produkowane z gumy oraz PVC. Materiały mat przemysłowych są odporne na wgniecenia i ścieranie, co pozwala zachować ich właściwości oraz długą żywotność.
W zależności od przeznaczenia maty przemysłowe mogą mieć zamkniętą górną powierzchnię lub otwory zapewniające łatwiejsze odprowadzenie cieszy i zanieczyszczeń. Miękka, elastyczna oraz profilowana powierzchnia mat antyzmęczeniowych pozwala natomiast chronić pracowników przed zmęczeniem i dolegliwościami związanymi z długotrwałą pracą w statycznej pozycji stojącej. Do specjalnych kategorii należą maty przemysłowe chroniące przed poślizgnięciami, antystatyczne chroniące operatora i sprzęt przed wyładowaniami elektrostatycznymi, trudnopalne, a także specjalistyczne maty elektroizolacyjne stosowane na stanowiskach pracy przy wysokim napięciu.

Najważniejsze parametry mat przemysłowych – na co zwrócić uwagę?
Na rynku dostępne są różnego rodzaju maty przemysłowe, jednak ich odpowiedni dobór może być dość dużym wyzwaniem. Wynika to z faktu, że stanowiska przy liniach produkcyjnych, w magazynach, na drogach komunikacyjnych czy przy liniach montażowych znacznie różnią się między sobą, a dodatkowo należy wziąć również pod uwagę specyficzne wytyczne różnych branż (np. motoryzacyjnej, spożywczej czy elektronicznej).
Dobierając maty przemysłowe należy zwrócić uwagę przede wszystkim na bezpieczeństwo pracownika, ale także na jego komfort. Trzeba określić wymogi stanowiska pracy oraz zapoznać sięz warunkami środowiskowymi. Najważniejsze właściwości mat to m.in.:
- przeznaczenie ze względu na rodzaj środowiska w jakim mogą być stosowane – np. do środowisk suchych, mokrych czy takich w których dochodzi do kontaktu z środkami chemicznymi,
- współczynnik komfortu – ważny szczególnie w przypadku mat antyzmęczeniowych,
- odporność na zużycie – informuje o żywotności maty i jest zależna od intensywności oraz rodzaju ruchu (warto również wziąć pod uwagę dodatkowe czynniki, takie jak ruch wózków widłowych czy paletowych),
- redukcja poślizgnięć – istotna szczególnie w środowiskach mokrych oraz tych zagrożonych pojawieniem się drobnych zanieczyszczeń, np. wiórów,
- olejoodporność – ważna w przypadku stanowisk pracy narażonych na kontakt z olejami, smarami i innymi substancjami oleistymi,
- ognioodporność – istotna, jeżeli mata będzie miała kontakt z elementami gorącymi lub iskrami,
- elektroizolacyjność – szczególnie ważna dla stanowisk usytuowanych przed rozdzielnicami i maszynami pracującymi pod wysokim napięciem,
- antystatyczność (tzw. ESD) – neutralizacja elektryczności statycznej ma największe znaczenie w przypadku stanowisk pracy, takich jak stoły warsztatowe, gdzie pracownik ma kontakt z podzespołami wrażliwymi na wyładowania elektryczne, które mogą uszkodzić komponenty.
Rodzaje mat przemysłowych
Dobierając maty przemysłowe warto dobrze zastanowić się nad jej rodzajem, aby możliwie najlepiej dopasować je do konkretnego stanowiska pracy. Dobra inwestycja już na początku i wybór właściwego rozwiązania za pierwszym razem są kluczowe dla powodzenia inwestycji i jej kosztów.

Maty przemysłowe antyzmęczeniowe
Maty przemysłowe antyzmęczeniowe są przeznaczone przede wszystkim do stanowisk, na których pracownicy spędzają dużo czasu w nieruchomej (lub z małym zakresem ruchów) pozycji stojącej. Rozwiązania tego typu mają ograniczać zmęczenie oraz zapobiegać rozwojowi wielu chorób układu ruchu, które wynikają ze statycznej pozycji pracy.
Na wielu stanowiskach pracy (np. w halach produkcyjnych) twarde i zimne podłoże wpływa negatywnie na samopoczucie pracownika. Antyzmęczeniowe maty przemysłowe są wykonane ze specjalnych materiałów (miękkich i elastycznych), które przejmują obciążenia oraz mobilizują stopy i mięśnie nóg do wykonywania tzw. mikroruchów. Te z kolei aktywują pompę żylną w nogach, co przeciwdziała zatrzymaniu krwi w żyłach oraz sprzyja jej pompowaniu w kierunku serca. Maty izolują także od zimnych i twardych posadzek, co wpływa pozytywnie na codzienny komfort pracy.
Odpowiednio dobrane maty przemysłowe antyzmęczeniowe zapobiegają pojawieniu się uczucia zmęczenia, chronią przed rozwojem dolegliwości z grupy MSD, czyli chorób układu mięśniowo-szkieletowego, ograniczają dolegliwości związane z bólami pleców i kończyn dolnych, zmniejszają ryzyko rozwoju chorób krążenia oraz pojawienia się żylaków, a także mają pozytywne wpływ na stawy, kości i mięśnie. Całościowo maty przemysłowe antyzmęczeniowe przyczyniają się do utrzymania zdrowia i dobrego samopoczucia pracowników, co wpływa pozytywnie na ich wydajność oraz zmniejszenie liczby nieobecności wynikających z powodów zdrowotnych.
Dobierając tego rodzaju rozwiązania do środowisk suchych najlepiej stosować modele o zamkniętej powierzchni, istotnym parametrem będą tu również wytrzymałość oraz współczynnik komfortu. Z kolei w przypadku miejsc pracy, gdzie stosowane są ciecze (woda, oleje, smary) lepiej sprawdzą się maty antyzmęczeniowe o otwartej strukturze (tzw. ażurowe), które sprawnie odprowadzają wszelkiego rodzaju płyny, dzięki czemu zapobiegają ew. poślizgnięciom.

Maty przemysłowe antypoślizgowe
Maty przemysłowe antypoślizgowe eliminują ryzyko upadku na stanowiskach pracy. Jest to o tyle istotne, że według badań, poślizgnięcia i potknięcia należą do jednych z najczęstszych przyczyn wypadków przy pracy. Rozlane płyny, drobne zanieczyszczenia, wióry, opiłki – to jedynie przykładowe niebezpieczeństwa, które sprzyjają poślizgnięciom. Maty antypoślizgowe nie tylko chronią przed upadkami, ale też pomagają utrzymać czystość w pomieszczeniach.
Dobierając maty przemysłowe antypoślizgowe do środowisk, gdzie wilgoć jest głównym czynnikiem sprzyjającym poślizgnięciom warto wybierać modele o otwartej strukturze z otworami drenującymi, które odprowadzają ciecze i zanieczyszczenia pod matę. Należy zwrócić także uwagę na strukturę górnej powierzchni i specjalne teksturowanie (kamyczkowe, diamentowe, rowkowe czy z dodatkowym grysem antypoślizgowym – np. nakładki na schody zewnętrzne), które wpływa na właściwości antypoślizgowe mat.
Maty tego rodzaju wykonane są zazwyczaj z wysokiej jakości gumy, PVC lub pianki z tworzywa sztucznego. Stosuje się je zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz obiektów. Na rynku dostępne są rozwiązania o standardowych wymiarach do pojedynczych stanowisk pracy, w rolkach lub w postaci modułowych systemów zatrzaskowych przeznaczonych do dużych powierzchni przemysłowych.

Maty przemysłowe antystatyczne i akcesoria ESD
Maty przemysłowe antystatyczne i akcesoria ESD zapobiegają wyładowaniom elektrostatycznym, które powstają podczas wykonywania zwykłych czynności, takich jak chodzenie, zmiana ubrania czy pocieranie różnych materiałów. W produkcji przemysłowej wyładowania elektrostatyczne mogą być niebezpieczne dla zdrowia pracowników, ale także stanowić zagrożenie dla urządzeń lub podzespołów elektronicznych.
Oprócz mat antystatycznych podłogowych ESD, na rynku dostępne są również arkusze na stoły robocze oraz szereg akcesoriów ESD, które mają zapewnić ochronę przed wyładowaniami, np. opaski na nadgarstki i stopy, które pomagają w uziemieniu oraz odprowadzeniu ładunków.
Co ważne, do pracy na stanowiskach zagrożonych wyładowaniami elektrostatycznymi warto kompletować całe zestawy mat z akcesoriami, co zapewni kompleksową ochronę pracowników oraz sprzętu.
Dobierając maty przemysłowe antystatyczne należy przede wszystkim sprawdzić czy zostały przetestowane zgodnie z wymaganiami normy EN14041 oraz czy spełniają wymagania normy IEC61340-5-1 w zakresie odporności.

Maty przemysłowe elektroizolacyjne – dla bezpiecznej pracy z wysokim napięciem
Maty przemysłowe elektroizolacyjne to szczególny rodzaj specjalistycznych rozwiązań przeznaczonych do obszarów pracy znajdujących się w sąsiedztwie rozdzielnic elektrycznych i urządzeń pracujących pod wysokim napięciem. Główną ich funkcją jest ochrona pracowników przed wyładowaniami.
Maty przemysłowe elektroizolacyjne produkowane są przede wszystkim z wysokiej jakości gumy przemysłowej. Dobierając tego typu rozwiązania należy sprawdzić czy spełniają wymogi międzynarodowych norm bezpieczeństwa IEC 61111:2009/BS EN 61111:2009 oraz czy są zgodne ze standardem VDE 0303. Konkretne modele mat powinny być również przebadane pod kątem konkretnego napięcia roboczego według normy DIN EN 60243-1, ponieważ w zależności od grubości powierzchni maty elektroizolacyjne chronią przed napięciem maksymalnym o różnej wartości.
Oprócz wspomnianych kwestii warto także zwrócić uwagę na występowanie prążkowanej powierzchni, która zapewni przyczepność oraz ochronę przed poślizgnięciami i upadkami.
Publikacja artykułu: maj 2024 r.