Bramy wielkogabarytowe są produktem, który – jak sama nazwa wskazuje – wyróżnia rozmiar. Nierzadko wielkość bramy jest równa całej frontowej elewacji budynku. Obecnie nie ma ograniczeń i dla dowolnie dużego otworu można zaprojektować i wykonać bramę. Istnieje kilka rodzajów bram tego typu, a do najpopularniejszych należą: przesuwne konstrukcyjne, przesuwne panelowe, podnoszone PVC, podnoszone podwójnie składane.
Nowoczesne bramy wielkogabarytowe – rodzaje i charakterystyka
Nowoczesne bramy wielkogabarytowe znajdują zastosowanie przede wszystkim w hangarach lotniczych, stoczniowych oraz przemyśle, gdzie produkowane są elementy o dużych gabarytach, m.in. w produkcji morskich farm wiatrowych, które rozwijają się w naszym kraju.
Bramy wielkogabarytowe występują w kilku rodzajach, a najbardziej popularne to:
- przesuwne konstrukcyjne;
- przesuwne panelowe (harmonijkowe);
- podnoszone PVC (dwupowłokowe);
- podnoszone podwójnie składane (Bifold).
W każdym z rodzajów bram można znaleźć zarówno zalety, jak i wady, przez co nie ma prostej odpowiedzi na pytanie, który z nich jest najlepszy. Do każdego projektu należy podejść indywidualnie i dobrać rozwiązanie dopasowane do potrzeb klienta, uwzględniając przy tym wymagania budynku oraz obowiązujące normy.
Bramy wielkogabarytowe przesuwne (konstrukcyjne)
Bramy przesuwne o szkieletowej konstrukcji nośnej (stalowej) są rozwiązaniem o nieograniczonych możliwościach. Występują w dwóch wersjach napędu: teleskopowym oraz wielonapędowym. Brama teleskopowa cechuje się tym, że przy otwieraniu na jedną stronę tylko jedno skrzydło posiada napęd, wprawiając w ruch pozostałe skrzydła za pomocą połączenia systemem teleskopowym. Brama wielonapędowa posiada napęd na każdym skrzydle, dzięki czemu każdym skrzydłem można sterować osobno.
Bramy przesuwne konstrukcyjne cechują się m.in.:
- nieograniczonymi wymiarami;
- możliwością zastosowania dowolnego pokrycia zewnętrznego;
- wysoką izolacyjnością termiczną (zależną od zastosowanego pokrycia zewnętrznego);
- nieobciążaniem swoim ciężarem konstrukcji nośnej dachu budynku;
- umożliwieniem kompensacji dużych ugięć dźwigara dachowego (np. w przypadku obciążenia połaci dachu śniegiem);
- koniecznością zapewnienia niewielkiej przestrzeni nadproża w celu uzyskania pełnej wysokości przejazdu (około 25 cm).
Możliwość zastosowania dowolnego pokrycia zewnętrznego pozwala uzyskać oczekiwane prze klienta parametry w zakresie izolacyjności termicznej oraz przepuszczalności światła. Ze względu na szkieletową konstrukcję nośną można w nich stosować szereg dodatkowych rozwiązań, takich jak brama garażowa, brama doszczelniająca kadłub samolotu, drzwi ewakuacyjne oraz wszelkie inne otwory techniczne, np. na potrzeby przepuszczenia przewodów zasilających bądź paliwowych na zewnątrz hangaru bez konieczności otwierania całej bramy. Techniczna możliwość kompensowania dużych ugięć dźwigara, które standardowo wynoszą około 80 mm, a dochodzić mogą nawet do wartości rzędu 500 mm i więcej, pozawala na elastyczne projektowanie konstrukcji dachu nad bramą, umożliwiając jej normalną pracę i ugięcia bez konieczności jej znaczącego przewymiarowania.
Bramy wielkogabarytowe panelowe (harmonijkowe)
Bramy harmonijkowe zbudowane są z paneli na bazie płyty warstwowej (wypełnienie pianką PIR), wzmocnionej po obwodzie zatopionym cienkościennym kształtownikiem, który ma za zadanie wzmocnić konstrukcję bramy oraz umożliwić mocowanie akcesoriów. Grubość bramy zależy od jej wysokości oraz obciążenia wiatrem i mieści się w granicach 55–120 mm. Panele łączą się ze sobą zawiasami, dzięki czemu podczas przesuwania załamują się pod kątem 90°.
Bramy panelowe charakteryzują się m.in.:
- ograniczonymi wymiarami: maks. 50 m x 12 m (szerokość x wysokość);
- izolacyjnością termiczną na poziomie około 1,5 W/m²K;
- możliwością zastosowania drzwi wyjściowych (ale z progiem, czyli drzwi nieewakuacyjnych);
- ograniczoną kompensacją ugięć w granicach 15–50 mm;
- potrzebą niedużej przestrzeni do „parkowania” poza szerokością światła przejazdu (około 1–3 m, w zależności od gabarytów bramy).
Bramy panelowe są ekonomicznym rozwiązaniem, wybieranym przede wszystkim do rozwiązań o mniejszych gabarytach. Główną zaletą tych bram jest to, że dzięki swojej budowie potrzebują niewiele przestrzeni do otwarcia pełnego światła przejazdu. Dla przykładu brama harmonijkowa o szerokości 30 m potrzebuje po obu stronach niecałe 2 m przestrzeni, aby w pełni się otworzyć.
Dodatkowy atut tych bram to nieduże wymagania w stosunku do konstrukcji wsporczej budynku: fundament/podwalina pod torowisko dolne oraz konstrukcja wsporcza nad bramą. Wpływa to korzystnie na kompleksową cenę związaną wyborem tego rozwiązania. Niemniej jednak mają one szereg ograniczeń, które docelowy klient musi akceptować przy wyborze takiej bramy. Mowa przede wszystkim o niskiej izolacyjności termicznej, ograniczonej kompensacji ugięć konstrukcji dachu, dlatego duże rozpiętości dźwigarów – wymagające dużych kompensacji – często wykluczają stosowanie takich bram.
Bramy wielkogabarytowe podnoszone PVC (dwupowłokowe)
Bramy podnoszone dwupowłokowe zbudowane są z poziomych profili nośnych (stalowych lub aluminiowych) oraz dwóch powłok tkaniny PVC (materiał stosowany m.in. jako pokrycie hal namiotowych). Brama jest podwieszona do dźwigara bezpośrednio nad nią, pracując wyłącznie w jednej płaszczyźnie (brama nie wjeżdża do wnętrza budynku jak brama sekcyjna). Do otwarcia określonej wysokości „H” brama potrzebuje dodatkowo 1,5–3,0 m wysokości więcej, co oznacza, że jej całkowita wysokość wynosi około H + 1,5–3,0 m. Grubość bramy mieści się w graniach od 120 do 3000 mm – w zależności od gabarytów bramy oraz obciążenia wiatrem. Mogą być one projektowane indywidualne i dostosowane do dowolnych gabarytów, a jedne z największych bram tego typu na świecie mają rozmiar około 60 x 60 m.
Charakteryzują się m.in.:
- nieograniczonymi wymiarami;
- możliwością podziału dużej bramy na mniejsze sekcje wraz z zastosowaniem ruchomym słupków pomiędzy sekcjami;
- izolacyjnością termiczną na poziomie około 1,5 W/m²K (standard) lub około 0,8 W/m²K (opcja);
- pełną szerokością przejazdu;
- stosunkowo lekką konstrukcją bramy (pokrycie PVC, aluminiowe belki nośnej).
Bramy podnoszone wybiera się przede wszystkim przy ograniczonych możliwościach związanych z szerokością budynku. Jeśli klientowi zależy na uzyskaniu pełnej, maksymalnej szerokości przejazdu, to zdecydowanie brama podnoszona w tej technologii będzie dobrym rozwiązaniem. Potrzebują jednak więcej przestrzeni u góry do uzyskania określonej wysokości światła przejazdu. Nierzadko ten wymóg dyskwalifikuje te bramy w przypadku ograniczonych maksymalnych rzędnych szczytu dachu.
Bramy wielkogabarytowe podnoszone podwójnie składane (Bifold)
Bramy podnoszone typu Bifold to bramy o konstrukcji stalowej, z możliwością zastosowania dowolnego pokrycia zewnętrznego. Brama zbudowana jest z ram stalowych połączonych ze sobą na środku wysokości zawiasami. Całość podwieszona jest u góry do dźwigara budynku zawiasami, a w dolnych narożach zabudowane są rolki. W momencie podnoszenia się bramy łańcuch kinematyczny sprawia, że brama załamuje się w miejscach zawiasów, a rolki dolne jadą po słupach budynku. W pozycji otwartej brama tworzy zadaszenie przed budynkiem.
Główne cechy tego typu bram to:
- ograniczone wymiary: około 30 x 10 m;
- pełna szerokość przejazdu;
- możliwość zastosowania dowolnego pokrycia zewnętrznego;
- wysoka izolacyjność termiczna (zależna od zastosowanego pokrycia zewnętrznego);
- możliwość zaprojektowania bramy w sposób umożliwiający licowanie się elewacji budynku;
- tworzenie jednolitej powierzchni z elewacją po zamknięciu bramy.
Bramy tego typu najczęściej są wybierane przez klientów biznesowych. Możliwość zastosowania dowolnego pokrycia zewnętrznego, licowania się bramy z elewacją budynku po zamknięciu (czyli uzyskanie efektu „ukrycia” bramy) oraz uzyskanie wyjątkowego efektu po pełnym otwarciu bramy – gdy ściana budynku wydaje się wisieć w powietrzu – jest czymś, co bardzo często podoba się wymagającym klientom oraz architektom. Bramy tego typu pozwalają również uzyskać pełną szerokość przejazdu – od słupa do słupa budynku, a więc sprawdzą się przy obiektach o ograniczonej szerokości maksymalnej. Niemniej jednak, ze względu na swoją konstrukcję, sposób otwarcia oraz ciężar, w znaczny sposób obciążają konstrukcję budynku.
Kryteria doboru bram wielkogabarytowych
Bramy wielkogabarytowe są oferowane w wielu rodzajach – z różnymi rozwiązaniami i funkcjonalnościami. Każdy z nich ma swoje wady i zalety, nie można więc jednoznacznie wskazać jednego produktu, który będzie najlepszy lub uniwersalny dla wszystkich projektów.
Podczas wyboru bramy należy określić przede wszystkim podstawowe oczekiwania: wymiary światła przejazdu, izolacyjność termiczną, przepuszczalność światła, możliwą przestrzeń do otwarcia bramy (po bokach, nad bramą). Dodatkowo ważną informacją jest to, czy obiekt jest w fazie koncepcji, zaawansowanego projektu, w trakcie budowy, a może już istniejącym obiektem. Nierzadko te informacje ograniczają wybór rodzaju bramy do jednej czy dwóch pozycji. Oczywiście najlepiej poprosić o pomoc sprawdzonego producenta bram hangarowych, który w oparciu o swoje doświadczenie doradzi i pomoże wybrać rozwiązanie dopasowane do potrzeb danego klienta.
Publikacja artykułu: lipiec 2024 r.