Paroizolacje i wiatroizolacje często wykorzystywane są przy budowie dachów i ścian ze stalowych blach fałdowych. Niestety, ze względu na mnogość dostępnych na rynku materiałów oraz brak ujednolicenia ich nazewnictwa trudno jest dobrać odpowiedni produkt do danego zastosowania. W artykule przedstawiono czytelny podział oraz zestawiono materiały, które pełnią funkcję paroizolacji i wiatroizolacji.
Paroizolacja – co to jest i jaką pełni funkcję?
Paroizolacja to warstwa montowana w przegrodach budowlanych (dachach, ścianach, stropach), której funkcją jest zabezpieczenie przed przedostawaniem się do ocieplenia pary wodnej oraz zawilgoconego powietrza z wnętrza budynku. Trzeba podkreślić, że pojęcie paroizolacja oznacza zarówno warstwę pełniącą taką funkcję, jak i materiały używane do jej wykonania. Zastosowanie tu mają: folia paroizolacyjna (różne, wielowarstwowe laminaty), papa (bitumy z różnymi osnowami i dodatkowymi uszczelniaczami) oraz połączenia hybrydowe (papier z folią PE lub PP, papier z bitumem oraz z foliami metalowymi itp.).
W Polsce najpopularniejsza jest folia polietylenowa (PE) o grubości od 0,15 do 0,3 mm. Dużo rzadziej używa się natomiast droższych laminatów składających się z folii PE, tkaniny, siatki lub włókniny PP (polipropylen) złożonych z dwóch, trzech czy nawet pięciu warstw.
Istnieje wiele koncepcji stosowania paroizolacji. Teoretycznie jest ona potrzebna tylko w tych pomieszczeniach, w których jest duża wilgotność, czyli np. w kuchniach czy w łazienkach. Jednak takie założenia nie uwzględniają faktu, że w nowo budowanych obiektach występuje zwiększony poziom wilgotności przez kilka lat. Przez tak długi czas warto osłaniać termoizolację i konstrukcję dachu przed wilgocią wychodzącą z murów, stropów i posadzek. Para wodna jest unoszona przez ciepłe powietrze i dlatego nawet w dobrze wentylowanych budynkach, pod dachem, gromadzi się wilgoć z całego obiektu. Ponadto, paroizolacja jest najlepszą metodą zabezpieczenia budynku przed działaniem przewiewów, więc każda dobrze ułożona (czyli szczelnie) paroizolacja stanowi jednocześnie wiatroizolację.
Paroizolacja – podział i rodzaje
Paroizolacja to grupa materiałów podzielona na trzy rodzaje, w zależności od przepuszczalności (określanej za pomocą współczynnika Sd). Wszystkie zawierające folie PE, które decydują o tej własności (w tym laminaty z innymi materiałami) nazywane są opóźniaczami pary, ponieważ mają równoważną grubość powietrza Sd w granicach od 20–100 m.
Drugą grupę stanowią bariery parowe, których Sd jest wyższe od 100 m. Są to papy albo laminaty z różnymi nośnikami, zawierające folie metalowe (głównie aluminium), np. papy paroizolacyjne z aluminium mają Sd>2000 m.
Najciekawszą grupę stanowią paroizolacje o małej paroprzepuszczalności nazywane regulatorami pary. Ich Sd osiąga wartość na poziomie 2–10 m, czyli mają większą paroprzepuszczalność od opóźniaczy pary (mniejsza wartości współczynnika Sd). Są to laminaty zbudowane na bazie włóknin i cienkich powłok z tworzyw sztucznych, produkowane w większości w tych samych technologiach co wysokoparoprzepuszczalne membrany wstępnego krycia. Mają one wiele zastosowań, np. w przegrodach zewnętrznych mogą być montowane również między warstwami termoizolacji, co w wielu przypadkach stanowi istotną zaletę.
Czym jest zjawisko przewiewów?
Przewiew jest zjawiskiem polegającym na niekontrolowanym przepływie powietrza przez szpary oraz inne nieszczelności w przegrodach budowlanych, wywołanym różnicą ciśnień i temperatur miedzy wnętrzem a atmosferą. Im większa jest różnica temperatur tym przewiew jest gwałtowniejszy. Z tego powodu jest on szczególnie groźny w okresach grzewczych, ponieważ różnice sięgają wtedy 25–35°C. Przewiewy nazywane są mostkami powietrznymi i stanowią duże zagrożenie dla każdego dachu, ponieważ w trakcie przepływu powietrza przez tą przegrodę powstaje kilka niekorzystnych efektów:
- para wodna skrapla się intensywnie ciągle w tych samych miejscach,
- ochładza się termoizolacja, potem paroizolacja i płyta gipsowa, co prowadzi do jej zawilgocenia oraz zagnieżdżenia się pleśni i grzybów,
- powstają duże straty energetyczne.
Wiadomo, że przewiewoszczelność (wiatroszczelność) dachów najskuteczniej można zrealizować po wewnętrznej stronie przegrody, ponieważ tam jest wyższa temperatura i łatwiej jest uszczelnić dach (powierzchnia do uszczelnienia jest mniejsza, bardziej kontrolowana i lepiej dostępna niż warstwy zewnętrzne). Oprócz tego od strony wewnętrznej montuje się paroizolacje, które z powodu sposobu działania pary wodnej muszą być szczelne. Paroizolacja jest układana od wewnątrz, gdzie ściany i posadzki są gładkie oraz łatwo dostępne – prawidłowo wykonana stanowi jednocześnie warstwę zapobiegającą powstawaniu przewiewów. Paroizolacja spełnia więc dwie ważne funkcje i warto ją stosować, ponieważ wydłuża trwałość wszystkich materiałów tworzących dach oraz zapobiega stratom energii.
Wiatroizolacje
Pod nazwą wiatroizolacje kryją się materiały stosowane w ścianach oraz warstwy tych ścian (podobnie jak w przypadku paroizolacji). Jako warstwa, wiatroizolacja spełnia funkcję zabezpieczenia przegrody zewnętrznej przed wywiewaniem przez wiatr ogrzanego powietrza z ocieplenia oraz przed nawiewaniem z zewnątrz powietrza zimnego (według Słownika PSD), czyli osłania przed czynnikami atmosferycznymi działającymi od zewnątrz przegrody. Do tego można dołożyć osłanianie termoizolacji przed nawiewaniem różnego rodzaju zanieczyszczeń (pyłu).
Materiałami stosowanymi w tej funkcji są: specjalne folie wiatroizolacyjne, które są laminatami włóknin PP (i innych) i folii PE, najczęściej dwu- lub trzywarstwowe lub wysokoparoprzepuszczalne membrany stosowane w dachach, jako warstwa uszczelniająca pokrycia (nazywana w skrócie MWK). Na rynku dostępne są również wiatroizolacje będące laminatami włóknin PP i bardzo cienkich folii PP, nazywanych filmem ze względu na ich paroprzepuszczalność.
Wszystkie wymienione materiały różnią się własnościami. Głównie charakteryzuje je inna gramatura, czyli ciężar powierzchniowy, która zwykle waha się od 100 do 300 g/m², przy czym jej większe wartości mają MWK używane jako wiatroizolacje. MWK mają wyższą paroprzepuszczalność niż pozostałe materiały i istnieją uzasadnione teorie, że w wielu przypadkach nie jest to korzystne dla ścian.
Paroizolacja i wiatroizolacja – jak je dobierać?
Wiatroizolacje należy dobierać zgodnie z zasadami zgodnymi z fizyką przegród zewnętrznych, czyli ze sposobu przemieszczania się w nich ciepła i wilgoci. Polega to na tym, że dobór konkretnych produktów montowanych w przegrodach zewnętrznych przeznaczonych do pełnienia funkcji warstw paroizolacyjnej, wiatroizolacyjnej (w ścianach) i wstępnej (w dachach), musi uwzględniać zasadę zwiększającego się oporu dyfuzyjnego kolejnych materiałów wbudowywanych do środka przegrody. Chodzi o to, aby opór dyfuzyjny kolejnych warstw malał od wewnątrz do zewnątrz, ograniczając w ten sposób ilość pary wodnej docierającej z wnętrza budynku i jednocześnie umożliwiając odpływ pary wodnej z przegrody do atmosfery. Przy czym, jako stronę zewnętrzną rozumie się warstwę powietrza atmosferycznego, czyli w ścianach oraz dachach wentylowanych jest nią szczelina wentylacyjna znajdująca się pod elewacją lub pokryciem dachowym. Z tej zasady jasno wynika, że o zastosowaniu konkretnego materiału jako paroizolacji (od wewnątrz) lub wiatroizolacji (od zewnątrz) decyduje zestaw materiałowy tworzący daną przegrodę.
Kiedy paroizolacja może służyć jako wiatroizolacja?
Istnieje możliwości użycia regulatorów pary, czyli paroizolacji, jako wiatroizolacji. Wynika to z przytoczonej zasady wynikającej z fizyki budowli i określającej kolejności stosowania w przegrodach zewnętrznych materiałów według ich własności dyfuzyjnych. To podwójne zastosowanie ilustrują rysunki wykonawcze dotyczące ścian zbudowanych z blach fałdowych architekta Marka Perkowskiego, wykonane na zamówienie firmy Marma Polskie Folie.
Rys. 1. pokazuje typowy układ, w którym paroizolacja jest ułożona od wewnątrz, a wiatroizolacja na zewnątrz (Sd paroizolacji jest większe od Sd wiatroizolacji, a zasada jest zachowana). W tej samej funkcji wiatroizolacyjnej stosuje się w takich ścianach wysokoparoprzepuszczalne membrany (w dachach MWK), ale ich wysoka paroprzepuszczalność w wielu przypadkach może być powodem przenikania odwrotnego – pary wodnej do wnętrza przegrody. Sytuacja taka może występować na północnych elewacjach oraz w budynkach osłoniętych od działania promieniowania słonecznego. Zjawisko to jest szczególnie intensywne w zimnej strefie ścian, czyli w przyziemiu (od 0,8 do 1, 5 m wysokości ponad grunt).
Rys. 2. pokazuje ten sam wariant, ale bez paroizoalcji. Jest to prawidłowe rozwiązanie pod warunkiem, że kasety są starannie uszczelnione między sobą i na połączeniach z innymi elementami hali. Wtedy ściany kastowe z blachy mają odpowiednio wysokie Sd.
Rys. 3. natomiast przedstawia ścianę, gdzie regulator pary jest użyty jako warstwa paroizolacyjna i ten system też spełnia opisany warunek kolejności dyfuzyjnej materiałów przegrody.
Publikacja artykułu: wrzesień 2022 r.