Hale logistyczno-przemysłowe powinny być trwałe i zapewniać komfort pracy. Wymaga to ujęcia w projekcie odpowiednich rozwiązań, które spełnią stawiane przed nimi kryteria technologiczne i eksploatacyjne oraz będą przyjazne dla środowiska.
Hydroizolacja
W przypadku hydroizolacji dominującą dotychczas tendencją było wprowadzanie rozwiązań ekonomicznych (w kontekście nakładów inwestycyjnych), co oznaczało stosowanie syntetycznych membran dachowych o grubości 1,2 mm z 5-letnim okresem gwarancyjnym. Taka strategia skutkuje jednak wykorzystywaniem materiałów o zmniejszonej trwałości, co z kolei powoduje konieczność ich wymiany po określonym (relatywnie krótkim) okresie użytkowania i w efekcie podwyższa koszty eksploatacyjne oraz koszty utylizacji.
„Jeśli wziąć pod uwagę długoletnią eksploatację hali, w interesie inwestora jest zaprojektowanie hydroizolacji, która nie będzie wymagała wymiany przez 20 i więcej lat. To z jednej strony zmniejsza koszty eksploatacji, a z drugiej ogranicza częstość utylizacji, co jest bardzo istotną kwestią ze względów ekologicznych – nie tworzymy dodatkowych kosztów związanych z usuwaniem materiałów, a w ich miejsce po prostu możemy zamontować kolejne zabezpieczenie„ – mówi Maciej Urbanek, Kierownik ds. Rozwoju Biznesu Pokryć Dachowych w firmie Sika Poland. Dlatego tak ważne jest projektowanie obiektów trwałych pod każdym względem.
Na co więc zwrócić uwagę, aby system spełniał wymogi technologiczne i ekonomiczne?
Trwała termoizolacja wymaga odpowiedniej paroizolacji
W halach logistyczno-przemysłowych dachy to najczęściej konstrukcje z blachy trapezowej z warstwami termoizolacji, paroizolacji i hydroizolacji. W ogrzewanych obiektach oprócz właściwie dobranej termoizolacji bardzo ważny jest również odpowiedni dobór i montaż paroizolacji. Zaleca się wykonanie obliczeń wilgotnościowo-cieplnych dla przegrody. Minimalne wymagania, jakie powinny być spełnione to opór dyfuzyjny paroizolacji, który musi być wyższy od oporu dyfuzyjnego hydroizolacji.
Paroizolacja powinna być klejona na zakładach pomiędzy kolejnymi arkuszami. Jest to podstawowe kryterium, które musi zostać spełnione – „Para przez nieszczelności może przedostać się do termoizolacji, a w konsekwencji powodować jej trwałe zawilgocenie” – wyjaśnia Maciej Urbanek i dodaje – „W takim przypadku wilgoć gromadząca się w termoizolacji w wyniku kondensacji powoduje obniżenie jej współczynników oporu cieplnego (R), przez co z roku na rok traci ona swoje właściwości. W efekcie, aby utrzymać temperaturę w pomieszczeniach na właściwym poziomie potrzeba coraz więcej energii, której koszty znacznie wzrosły”.
„W naszej świadomości technologicznej paroizolacja jest niedoceniana, niedoszacowana i traktowana bardzo pobieżnie. W zamówieniach często oczekuje się najtańszych, cienkich oraz nietrwałych folii. To całkowicie niezgodne z wiedzą techniczną i nauką” – przekonuje Maciej Borodzicz, Kierownik ds. Kluczowych Projektów Pokryć Dachowych w firmie Sika Poland.
Sika ma w ofercie kilka rodzajów paroizolacji i każda z nich, oprócz parametrów, takich jak grubość, gęstość i rodzaj materiału, opisana jest również oporem dyfuzyjnym dla pary wodnej (Sd/µ), który powinien być zawsze większy niż opór dyfuzyjny hydroizolacji. Wynika to z faktu, że para wodna wolniej przenika do przegrody termoizolacyjnej i szybciej z niej odparowuje – „Przykładowo, jeśli na dachu mamy, np. potrójną warstwę papy bitumicznej o grubości łącznej 10–12 mm, to jej opór dyfuzyjny jest kilkukrotnie większy niż membrany syntetycznej o grubości 2 mm. Te parametry powinny być zawsze skorelowane” – wyjaśnia Maciej Borodzicz.
Na paroizolacji nie warto oszczędzać. Na rynku najszybciej rosną ceny termoizolacji, a element najdroższy w układzie warstw jest chroniony przez najtańszy. Właściwy dobór membrany nieznacznie podnosi koszty, za to zapewnia długotrwałą ochronę termoizolacji.
Hydroizolacja musi być solidna i trwała
Na rynku krajowym dominują membrany PVC o małej grubości. To materiały nasączane plastyfikatorami, które stopniowo się uwalniają, co nie pozostaje bez wpływu na środowisko. Jednocześnie proces ten powoduje utratę parametrów technicznych w miarę upływu czasu. W Polsce na rynku logistycznym dominują membrany PVC o minimalnej deklarowanej grubości 1,2 mm (co też niejednokrotnie jest wartością zawyżoną). W ostatnim czasie na naszym rynku można jednak zaobserwować tendencje zmiany trendów skutkujące wyborem rozwiązań, które zapewnią zwiększenie trwałości, zapewnienie najdłuższego czasu „życia” membran i innych elementów przegrody dachowej. Przykładem takich działań jest wprowadzanie rozwiązań z innych rynków europejskich, np. z Austrii, gdzie stosuje się membrany PVC o grubości, co najmniej 1,8 mm. Zdecydowanie częściej wykorzystywane są tam również membrany syntetyczne na bazie innych związków chemicznych.
Rozwiązaniem wychodzącym naprzeciw wspomnianym tendencjom jest także stosowanie produktów o innej bazie chemicznej – „W przypadku hal fabrycznych czy logistycznych mamy do czynienia z dachami płaskimi i najczęściej ze stropodachami niewentylowanymi. Stosuje się tu powłoki bitumiczne lub syntetyczne. Sika oferuje obydwa rozwiązania, jednak zachęcamy najczęściej do stosowania jednopowłokowych folii hydroizolacyjnych z tworzyw sztucznych, takich jak PVC, czyli polichlorku winylu (materiału dominującego od ponad 50 lat) oraz FPO (ang. Flexible Polyolefin) lub TPO (ang. Thermoplastic Polyolefin), czyli poliolefiny” – informuje Maciej Borodzicz.
Nowy trend na rynku
W ostatnich latach widać tendencję wzrostową w zastosowaniu membran na bazie FPO, są to produkty, które na rynek wprowadzały firmy Sika i Sarnafil. Membrany FPO wykazują większą trwałość w porównaniu z PVC, dlatego redukują koszty inwestycyjne i eksploatacyjne. Gwarantują wysoką żywotność – zgodnie z najnowszymi badaniami niezależnych instytutów nawet do 50 lat. Łatwo policzyć, że przy tak długim okresie eksploatacji hali, w przypadku zastosowania membran z PVC konieczne będą 3–4 remonty. „Świadomość tego mają inwestorzy z pokaźnym portfolio obiektów w różnych krajach. Porównują wskaźniki kosztowe inwestycyjne oraz eksploatacyjne i wybierają rozwiązania trwalsze. Niestety Ci, którzy obiekty wykonują okazjonalnie, takiej wiedzy często nie mają – a niższe koszty eksploatacji najczęściej warte są nieco wyższych kosztów inwestycyjnych, co należy poddać analizie ekonomicznej” – stwierdza Maciej Borodzicz.
Tym bardziej, że membrany z gwarancją na 15 lat są droższe od standardowych o ok. 10–15 zł za 1 m². Przy kosztach 1 m² znacząco przekraczających 1000 zł różnica w cenie jest pomijalna. Nieznaczny wzrost kosztów górnej warstwy dachu przekłada się na niższe eksploatacyjne. Różnice te aktualnie jeszcze bardziej się zacierają ze względu na bardzo znaczny wzrost cen surowców i wytwarzania hydroizolacji.
Jak dach podnosi komfort cieplny?
Oszczędności przynoszą także rozwiązania zmniejszające nagrzewanie hal. Przy coraz wyższych letnich temperaturach wybór rozwiązań o jasnym kolorze i wysokim współczynniku odbiciu promieniowania (SRI) zwiększa komfort cieplny. Takie membrany pochłaniają mniej energii od ciemnych, a dzięki temu nie trzeba intensywnie chłodzić pomieszczeń – „Rachunki za energię elektryczną mogą się zmniejszyć nawet o 30%. Widzimy to tam, gdzie białe membrany zastąpiły ciemne. To istotne oszczędności w długim okresie eksploatacji” – przekonuje Maciej Urbanek. Jest to tym bardziej istotne, że chłodzenie jest droższe od ogrzewania.
Sika w ramach działalności globalnej prowadziła badania w tym zakresie i udostępnia oprogramowanie, w którym można oszacować efektywność różnych rozwiązań. Należy jednak zwrócić uwagę, że w zależności obiektu czasem lepiej zwiększyć grubość termoizolacji zamiast stosować białą membranę. Każdą inwestycję należy poddać analizie, dokładnie przemyśleć oraz zaprojektować z wykorzystaniem odpowiednich rozwiązań i ich parametrów, uwzględniając przy tym indywidualne potrzeby inwestora.
Panele fotowoltaiczne na dachach hal
Płaskie dachy są wręcz stworzone do instalacji fotowoltaicznych, jednak należy wybrać właściwe rozwiązanie. Zagrożeniem dla paneli są silne wiatry, które mogę zerwać je wraz z mocowaniem z dachu. Sika opracowała metodę ich montażu do membrany dachowej, bez jej naruszania czy uszkadzania, a firma partnerska Centroplan dostarcza panele, inwertery, osprzęt i okablowanie, a także know-how.
Innowacyjne rozwiązanie Sika nie wymaga dociążania dachu dodatkowym balastem ani perforacji membrany w celu wykonania elementów wsporczych połączonych z konstrukcją (skutkujących dużą liczbą obróbek), a jednocześnie zabezpiecza instalację przed zerwaniem podczas silnych wiatrów. Zwracamy uwagę inwestorom i wykonawcom, że zastosowanie systemu fotowoltaicznego na dachu wymaga dostarczenia przez dostawcę systemu obliczeń „wiatrowych” oraz potwierdzenia, że jego zamocowanie jest prawidłowe, trwałe i bezpieczne w użytkowaniu. Rynek rozwija się bardzo dynamicznie, ale niestety wykonywanie stosownych obliczeń to rzadkość. Efektem tego jest spora liczba usterek dachów, które obserwujemy z niepokojem. System montażu paneli powinien być zawsze skonsultowany z dostawcami pokrycia dachowego.
„Można dociążyć ramę z panelami, ale to zwiększa obciążenie dachu i wymaga korekty w obliczeniach statycznych oraz zwiększenia parametrów nośności konstrukcji w przypadku projektowanych obiektów. Dla istniejących obiektów natomiast zmiany są trudne do przeprowadzenia, a często wręcz niemożliwe. Dodatkowo, pomimo dociążenia znane są przypadki przemieszczenia paneli, które na wietrze działają, jak żagle” – mówi Maciej Borodzicz. Wskazuje też, że druga metoda – montaż mechaniczny z elementami wsporczymi połączonymi z perforacją membrany – jest pracochłonny i obarczony ryzykiem błędów. „Nasze rozwiązanie uwzględnia dynamikę wiatru i jego ssanie kompensuje z siłami dociążającymi. Jedyne obciążenie dachu to panel i rama – 12–18 kg/m². To niewiele w porównaniu do systemów balastowych” – dodaje Maciej Borodzicz.
Zielone dachy sprzyjają środowisku
Innym, przyjaznym środowisku rozwiązaniem są dachy zielone. Realizuje się je zwykle na powierzchniach nad częścią biurową, ale lekkie systemy można instalować na dachach hal. Jeden z nich oferuje Sika. Przed montażem należy przeprowadzić obliczenia wiatrowe, zmierzyć zdolność drenażową dachu uwzględniając jego spadek, wielkość zlewni, liczbę wpustów i ich rozmieszczenie, a następnie wybrać system, zwykle ekstensywny, który nie wymaga szczególnych zabiegów oraz pielęgnacji. „Membrany pod dachy zielone muszą mieć atest FLL (uzyskuje się go po 3-letnich badaniach), który gwarantuje wytrzymałość na przerastanie korzeni. Znajdują się one także w naszej ofercie” – informuje Maciej Urbanek.
Wykonanie polega na ułożeniu systemu drenażowego, na którym stawia się zielony dach z roślinnością. Sika oferuje rozwiązanie modułowe, w pełni wyposażone z siatką, a zamiast substratu proponuje lekką warstwę z wełny mineralnej.
W stronę lepszej jakości życia
Ważnym aspektem współczesnego świata jest dobrostan życia. Przy jego określeniu nie sprawdzają się wskaźniki PKB, do niedawna uważane za miernik dobrobytu. Nieustanny wzrost dochodów przestaje być celem samym w sobie. Szczególnie młode pokolenie oczekuje równowagi w życiu, dbałości o relacje z ludźmi, a także o los naszej planety. Zmiany klimatu i ochrona środowiska są dla nich ważne, ponieważ nie chcą żyć w zanieczyszczonym oraz przegrzanym otoczeniu w przyszłości. Jednym z elementów ograniczających ingerencję w środowisko są trwałe membrany, odpowiednia instalacja paroizolacji i hydroizolacji, a także zielone oraz białe dachy czy fotowoltaika na halach logistyczno-przemysłowych. Regulują one temperaturę, wspierają małą retencję oraz ograniczają emisję CO2.
Publikacja artykułu: sierpień 2023 r.
